Onderzoek: Verpleegkundig specialist bekwaam in rol Wzd-functionaris.
Met ingang van 1 januari 2020 is de Wet Zorg en Dwang (Wzd) van kracht. Deze wet regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening zoals dementie. De kern van de wet is Nee, tenzij. Onvrijwillige zorg wordt niet toegepast, tenzij het echt niet anders kan. Brentano onderschrijft dit uitgangspunt. Wij willen dat de zorg, begeleiding en behandeling zoveel mogelijk op vrijwillige basis plaatsvindt en bijdraagt aan de kwaliteit van leven en het levensgeluk van onze bewoners en cliënten.
De wzd- functionaris heeft de taak de zorgplannen waarin onvrijwillige zorg is opgenomen te toetsen en toe te zien op de inzet van de minst ingrijpende vorm van onvrijwillige zorg. Ook probeert de functionarismogelijke afbouw van onvrijwillige zorg te stimuleren en toe te zien op zorgvuldige uitvoering van onvrijwillige zorg. Deze rol is in de Wzd voorbehouden aan een ter zake kundige arts, gezondheidszorgpsycholoog of orthopedagogen-generalist en vooralsnog niet aan een verpleegkundig specialist.
In het kader van de beweging Radicale vernieuwing zorg is Brentano vanaf eind 2020 samen met de zorgorganisaties WilgaerdenLeekerweideGroep en Innoforte, in nauwe samenwerking met de afdeling Verpleegkundig Specialisten van V&VN, een pilot gestart waarbij verpleegkundig specialisten onder mandaat van een arts of orthopedagoog generalist, in de rol van Wzd-functionaris zijn gezet. In opdracht van alle betrokken partijen hebben Ans Tordoir, Miranda Laurent en Anneke van Vught van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen deze pilot geëvalueerd. Uit dit onderzoek blijkt dat de verpleegkundig specialisten deze rol goed kunnen vervullen. De combinatie van een overstijgende, kritische en analytische blik en ruime kennis en ervaring in de ouderenzorg en verpleegkundig referentiekader zorgen voor goede beeldvorming van complexe zorgsituaties en benodigde interventies.
De breed gedragen bevinding dat de verpleegkundig specialist als BIG geregistreerde professional indien nodig overleg pleegt, geeft aan dat de verpleegkundig specialist bewust bekwaam is en de mogelijkheden en grenzen van de eigen deskundigheid zelf goed in kan schatten. Een mandaatconstructie heeft hierdoor geen toegevoegde waarde.
Voor Brentano en de voorzitter Inge Rinzema van de afdeling Verpleegkundig Specialisten is die conclusie geen verrassing. “Bij de totstandkoming van de Wzd is hier echt een fout gemaakt: veel verpleegkundig specialisten werken al geruime tijd als regiebehandelaar. Zij weten van de hoed en de rand met betrekking tot de Wzd en zijn gewend de verantwoordelijkheid voor de behandeling van hun patiënten de dragen. De verpleegkundig specialist als Wzd-functionaris zou een prima aanvulling zijn”, aldus Inge.
Verpleegkundig specialist van Brentano en V&VN-bestuurslid, Jaap Kappert beaamt dat. “Wij kennen de manier waarop in de ouderenzorg en verstandelijk gehandicaptenzorg wordt gewerkt goed, met name de niet-medicamenteuze interventies. Dus we zijn ook goed in staat om in te schatten hoe noodzakelijk de gemaakte keuzes zijn, en of er nog alternatieven zijn. Willen we daarnaast een werkbaar bestand aan Wzd-functionarissen, dan is dit de manier: je hebt er in een klap 500 potentiële Wzd-functionarissen bij. Nu ook uit dit onderzoek blijkt dat het goed werkt, staat politiek Den Haag niets meer in de weg om de oplossing te omarmen.”
De conclusie van de pilot is voor V&VN aanleiding om bij het kabinet en Tweede Kamer te pleiten voor een aanpassing van de wet. Ook de beweging Radicale vernieuwing zorg wil dit graag mogelijk maken en is hierover in overleg met elkaar, waarbij afstemming wordt gezocht met onder andere het Ministerie van VWS, Verenso en de inspectie
Lees het eindrapport ‘Evaluatie inzet VS als Wzd functionaris’ hier.
Bekijk ook het bericht op de website van Radicale vernieuwing zorg, de HAN en van V&VN.